Siedem Artykułów Wiary z Schleitheim z 1527r.

Opr. i tłum z jęz. ang. na podst. tłum. J.C. Wegner’a – M. Wichary

Wprowadzenie
Siedem artykułów Wiary z Schelitheim to jeden z niewielu zachowanych dokumentów anabaptystycznych – świadectw z pierwszej ręki ich wiary i pobożności.

Za ich autora, z wszelkim prawdopodobieństwem uznaje się Michaela Sattlera z Stauffen w Niemczech – byłego przeora zakonu. Przyjmuje wiarę on wiarę braci szwajcarskich i do swej męczeńskiej śmierci – w1527 r. w Zurychu z rąk Zwingliego, ok. 3 miesiące po napisaniu tych Artykułów – jest jednym z czołowych przywódców szwajcarskiego anabaptyzmu.

Siedem Artykułów było popularnym i wpływowym pismem anabaptystycznym. Urlyk Zwingli przetłumaczył je na łacinę i próbował odeprzeć już w 1527 r. W 1533 zostało pierwszy raz wydrukowane w Niemczech i zyskało dużą popularność. W 1544r. Jan Kalwin używa dziś zaginionego tłumaczenia na francuski w swej krytyce anabaptyzmu. W 1560r. pojawiło się tłumaczenie holenderskie, a następnie (znacznie później) angielskie.

Warto podkreślić, że nie jest to wyznanie wiary stawiające sobie za cel wyrażenie wszystkich artykułów wiary. Przeciwnie – powstało ze względu na kontrowersję, wywołaną prawdopodobnie pojawieniem się jakiegoś stronnictwa wśród anabaptystów do którego kieruje się Sattler (w imieniu zgromadzenia z Schleitheim, najwyraźniej ustalającego wspólną większej liczbie zborów opinię), które zaprzecza potrzebie uświęcenia i pobożnego życia (patrz Wstęp). Z pewnością, patrząc na poruszane tematy, wskazuje również zagadnienia sporne z powstającym naówczas w tym samym regionie kościołem reformowanym. Obejmuje więc raczej zagadnienia eklezjalne, które w ujęciu anabaptystycznym wiążą się ściśle z pobożnością osobistą i relacją do zewnętrznego świata członków zboru – co wyróżniało ich spośród ruchów tzw. reformacji urzędowej, która zajmowała się przede wszystkim doktryną, czystością wyznania i publicznego kultu, odseparowanego od sposobu życia.

Siedem Artykułów Wiary

Wstęp
Niech radość, pokój i miłosierdzie od naszego Ojca, przez odkupienie krwi Jezusa Chrystusa wraz z darami Ducha – Który jest posłany od Ojca wszystkim wierzącym, dla ich posilenia i pocieszenia i dla zachowania ich poprzez wszelkie męczeństwo, aż do końca, Amen – będzie z wszystkimi tymi, którzy kochają Boga, którzy są dziećmi światłości, którzy są rozproszeni wszędzie, jak było to wyznaczone przez Boga Ojca naszego, gdziekolwiek zgromadzają się w jednej myśli, wspólnie w jednym Bogu i Ojcu nas wszystkich; łaska i pokój serc niech będzie z wami wszystkimi, Amen.

Umiłowani braci i siostry w Panu; po pierwsze i przede wszystkim, zawsze troskamy się o pocieszenie Was i spokój waszych sumień (który był pierwotnie zakłócony), abyście nie na zawsze pozostali wobec nas cudzoziemcami i w mocy prawa prawie całkowicie wyłączeni, ale byście na powrót zostali prawdziwymi, wszczepionymi w Chrystusa członkami, uzbrojonymi przez cierpliwość i poznanie samych siebie, i przez to znów przyłączeni do nas w mocy pobożnego chrześcijańskiego ducha i gorliwości dla Boga.

Teraz widzimy również wyraźnie, z jaką przebiegłością diabeł nas od siebie odwrócił, by zniszczyć i zniweczyć dzieło Boże, które w miłosierdziu i łasce zaczęło się w części pośród nas. Ale Chrystus, prawdziwy Pasterz naszych dusz, Który rozpoczął w nas to dzieło, z pewnością będzie je pełnił i pouczy nas, dla swej chwały a naszego zbawienia, Amen.

Drodzy braci i siostry, my, którzyśmy się zebrali w Panu w Schleitheim na granicy, ukazujemy w punktach i artykułach wszystkim kochającym Boga, jak nas to dotyka, że jesteśmy jednej myśli, by trwać w Panu jako posłuszne dzieci, Jego synowie i córki, my, którzy jesteśmy i będziemy w pokoju oddzieleni od świata we wszystkim, w pełni. Bogu jedynie niech będzie za to chwała i cześć, bez względu na któregokolwiek z braci. W tym zachowujemy jedność Ducha naszego Ojca i naszą wspólną społeczność Chrystusa z nami. Albowiem Pan jest Panem pokoju nie waśni, jak Paweł to ukazuje. Abyście widzieli przez jakie artykuły to zostało ustalone, zachowujcie co następuje.

Wielkie zgorszenie zostało wprowadzone przez pewnych fałszywych braci pośród nas, tak że niektórzy odwrócili się od wiary, poprzez sposób, w jaki chcą doświadczać i zachowywać wolność Ducha i Chrystusa. Ale tacy przeoczyli prawdę i ku ich potępieniu wydali się na łup pożądliwości i dogadzania ciału. Myślą, że wiara i miłość czyni i zezwala na wszystko i nic ich nie zrani ani nie potępi, bo wierzą.

Zauważcie, wy, którzy jesteście członkami Bożymi w Chrystusie Jezusie, że wiara w Ojca Niebieskiego przez Jezusa Chrystusa nie tak wygląda. Nie tworzy i nie skutkuje takimi rzeczami, jak ci fałszywi bracie i siostry nauczają. Strzeżcie siebie, przed takimi ludźmi, bo nie służą naszemu Ojcu, ale swemu ojcu, diabłu.

Ale wy nie jesteście jak oni. Albowiem Ci, którzy są Chrystusowi ukrzyżowali swe ciało z jego pragnieniami i żądzami. Rozumiecie mnie dobrze i rozumiecie o kim pisze. Oddzielcie się od nich, bo są przewrotni. Módlcie się do Pana, by posiedli poznanie prowadzące do upamiętania i o nas, abyśmy mieli stałość, ku wytrwaniu w drodze, którą żeśmy poślubili, dla chwały Boga i Chrystusa, jego Syna, Amen.

Artykuły, o których mówiliśmy i o których myślimy, są takie:

Pierwszy: chrzest
Chrzest powinien być udzielany wszystkim tym, którzy nauczyli się pokuty i poprawili swe życie i którzy wierzą prawdziwie że ich grzechy zostały zgładzone przez Chrystusa, i wszystkim którzy chodzą w zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa i życzą sobie być z nim pogrzebanymi w śmierci, aby mogli razem z nim być z martwych wzbudzeni i wszystkim tym, którzy mając to na myśli proszą nas o niego [o chrzest], i pragną go dla siebie. Wyklucza to wszelkie chrzty niemowląt, najwyższą i najważniejszą papieską obrzydliwość. W tym macie fundament i świadectwo apostołów, Mt 28, Mk 16, Dz 2,8, 16, 19. Chcemy się tego trzymać w prostocie, jednak pewnie i z przekonaniem.

Drugi: wydalenie
Zgadzamy się, co do wydalenia, jak następuje: Wydalenie powinno być stosowane wobec wszystkich tych, którzy oddali się Panu, by chodzić w Jego przykazaniach, wobec wszystkich ochrzczonych w ciało Chrystusowe, nazywanych braćmi i siostrami, którzy jednak ześliznęli się w pewnym czasie i wpadli w błąd i grzech, będąc nim bezpowrotnie owładnięci. To samo należy im pokazać dwa razy w tajemnicy a trzeci raz jawnie dyscyplinując albo wydalając zgodnie z przykazaniem Chrystusowym, Mt 18. Ale powinno to dziać się w poddaniu Duchowi (Mt 5) przed łamaniem chleba, abyśmy łamali go i jedli w jednej myśli i jednej miłości, i mogli pić z jednego kielicha.

Trzeci: łamanie chleba
W łamaniu chleba jesteśmy jednego zdania, zgadzając się, jak następuje: wszyscy ci którzy pragną łamać chleb wspominając złamane ciało Chrystusa i wszyscy, którzy pragną pić z jednego kielicha wspominając przelaną krew Chrystusa, powinni być zjednoczeni wcześniej przez chrzest w jedno ciało Chrystusowe, które jest kościołem Bożym, którego Głową jest Chrystus. Albowiem jak naucza Paweł, nie możemy być w tym samym czasie uczestnikami stołu Pańskiego i stołu demonów; nie możemy w tym samym czasie pić z kielicha Pańskiego i kielicha diabła. Czyli, wszyscy, którzy są uczestnikami martwych dzieł ciemności nie mają działu w świetle. Dlatego wszyscy, którzy naśladują diabła i świat nie mają udziału z tymi, którzy są powołani ze świata do Boga. Wszyscy, którzy tkwią w złem nie mają działu w dobrym.

Dlatego jest i musi tak pozostać: ktokolwiek nie został powołany przez Boga jedynego do jednej wiary, jednego chrztu, jednego Ducha, jednego ciała, wraz z wszystkimi dziećmi Bożego zboru, nie może uczestniczyć w chlebie z nimi, jak to musi się dziać, jeśli mamy łamać chleb zgodnie z przykazaniem Chrystusa.

Czwarty: oddzielenie od obrzydliwości
Zgadzamy się, jak następuje, co do oddzielenia: należy się oddzielić od diabła i nikczemności, którą diabeł posiał na świecie; w ten sposób, że po prostu nie powinniśmy z nimi się bratać i nie uczestniczyć razem z nimi w tłumie ich obrzydliwości. Oto sposób na to: ponieważ wszyscy, którzy nie postępują w posłuszeństwie wiary i nie zjednoczyli się z Bogiem przez wspólne pragnienie czynienia Jego woli są wielką obrzydliwością dla Boga, nie jest możliwe dla czegokolwiek pośród nich, by powstało czy wynikło oprócz rzeczy obrzydliwych. Albowiem prawdziwie stworzenie Boże jest jedynie dwóch rodzajów, dobrego i złego, wierzącego i niewierzącego, ciemności i światła, świata i tych, którzy nie są ze świata, świątyni Bożej i bałwanów, Chrystusa i Beliala; i żaden z drugim działu nie ma.

Dla nas więc przykazanie Pana jest jasne, kiedy wzywa nas do oddzielenia się od zła i przez to będzie nam Bogiem, a my Jemu synami i córkami.

Następnie upomina nas, abyśmy uciekali z Babilonu i ziemskiego Egiptu, abyśmy nie byli uczestnikami bólu i cierpienia, które Bóg na nie ześle.

Z tego powinniśmy się uczyć, że wszystko, co nie jest połączone z naszym Bogiem i Chrystusem nie może być czymś innym niż obrzydliwością, od której powinniśmy stronić i uciekać. Przez to rozumie się wszystkie papieskie i antypapieskie dzieła i kościelne nabożeństwa, spotkania i chodzenie do kościołów, karczm, urzędów, składanie przysiąg bez wiary i innych tego rodzaju spraw, które są wysoko cenione przez świat a jednak przeprowadzane w sprzeczności przykazaniu Bożemu, zgodnie z wszelką niesprawiedliwością tego świata. Od wszystkich tych rzeczy się oddzielamy i nie mamy z nimi nic wspólnego, ponieważ są niczym więcej niż obrzydliwością, powodem nienawidzenia nas przez Jezusa Chrystusa, Który uwolnił nas z niewoli ciała i uzdolnił do służby Bogu, przez Ducha, którym nas obdarował.

Dlatego też bez wątpienia walczyć będą z nami niechrześcijańską, diabelską bronią – jak mieczem, pancerze, i tym podobne, i wszelkie ich użycie, czy to dla przyjaciół czy przeciw kogoś wrogom, chciałbym by było udokumentowane – poprzez słowo Chrystusowe: nie opierajcie się Złemu.

Piąty: pastorzy w zborach
Zgadzamy się, jak następuje co do pastorów w kościele Bożym: pastor w kościele Bożym powinien, jak nakazał Paweł, być człowiekiem o dobrej reputacji pośród tych, którzy są poza nami. Urząd ten jest dla czytania, upominania, nauczania, ostrzegania, karcenia, wydalania, prowadzenia w modlitwach dla rozwoju wszystkich braci i sióstr, podnoszenia chleba kiedy go łamiemy, oraz we wszystkim szukania dobra i troszczenia się o ciało Chrystusowe aby wzrastało i rozwijało się, a usta oszczerców były zamknięte.

Ponadto, taki powinien być wspierany przez zbór, który go wyznaczył, w czym może potrzebować, aby ten, kto Ewangelię głosi mógł z niej żyć, jak nakazał Pan. Jeśli pastor zrobił coś, co podlega karceniu, nie powinien być napominany inaczej jak w oparciu o dwóch lub trzech świadków. A kiedy grzeszą, powinni być karceni przed wszystkimi, aby inni widzieli i się bali.

Jeśli zdarzy się, że ze względu na krzyż pastor ten zostanie wygnany czy posłany do Pana, inny powinien być wybrany w jego miejsce tej samej godziny, aby Boża mała trzódka i lud nie były rozproszone.

Szósty: Miecz
Zgadzamy się, w tym, co następuje, odnośnie miecza: Miecz jest wyznaczony przez Boga poza doskonałością Chrystusa. Karze i skazuje na śmierć nikczemnych, oraz chroni i pilnuje dobrych. W Prawie miecz był nakazany dla karania nikczemnych ku ich śmierci, i ten sam miecz jest teraz wyznaczony jako narzędzie do używania dla świeckich magistratów.

W doskonałości Chrystusowej natomiast, tylko wydalenie jest narzędziem do używania dla przestrogi i wyłączenia tego, który zgrzeszył, bez zabijania ciała – proste ostrzeżenie i przykazanie by więcej nie grzeszył.

Teraz, wielu nas zapyta, którzy nie rozpoznają tego jako woli Chrystusa względem nas, czy Chrześcijanin może czy powinien używać miecza przeciw nikczemnym dla obrony i ochrony dobrego, albo ze względu na miłość.

Nasza odpowiedź jest jednomyślna, jak następuje: Chrystus naucza i przykazuje nam uczenia się od Niego, że jest cichy i pokornego serca, abyśmy odnaleźli w tym pokój dla serc naszych. Również, Chrystus mówi do niewiasty pogańskiej, którą przyłapano na cudzołóstwie, nie iż należy ja ukamienować zgodnie z prawem jego Ojca (choć, jak mówi, czynię tylko to, co nakazał mi Ojciec), ale w miłosierdziu i przebaczeniu i ostrzeżeniu, by więcej nie grzeszyła. Tak i my powinniśmy działać, zgodnie całkowicie z zasadą wydalenia.

Po drugie, pyta się nas odnośnie miecza, czy chrześcijanin powinien wydawać wyrok w świeckich sporach i waśniach jakie mają ze sobą niewierzący. To jest nasza wspólna odpowiedź: Chrystus nie pragnął decydować czy wydać wyroku pomiędzy dwoma braćmi w sprawie ich dziedzictwa, ale odmówił tego. Dlatego i my powinniśmy czynić podobnie.

Po trzecie, pyta się nas odnośnie miecza, czy można być urzędnikiem w magistracie, skoro zostanie się wybranym? Odpowiedź jest następująca: chcieli obwołać Chrystusa królem, ale uciekł i nie widział tego jako woli Ojca. Stąd i my powinniśmy czynić jak On, i naśladować Go, i przez to nie chodzić w ciemności. Albowiem Sam powiada, ten, który chce pójść za mną, niech zaprze się samego siebie, weźmie swój krzyż i naśladuje mnie. Również, On Sam zakazuje wynajmowania miecza, mówiąc, ziemscy władcy władają nim nad wami, itd., ale tak niech nie będzie między wami. Dalej, Paweł mówi, kogo Bóg przedtem znał, tego przeznaczył właśnie, aby był podobny do obrazu Syna Jego, itd. Również Piotr mówi, Chrystus cierpiał (nie władał) i pozostawił nam przykład, abyśmy Go naśladowali.

W końcu, zauważmy, że nie jest to odpowiednie dla chrześcijanina by być przedstawicielem władzy ze względu na to: rząd magistratu jest według ciała, ale chrześcijanin jest według Ducha; ich domy i dobra pozostają na tym świecie, ale chrześcijanina w niebie; ich obywatelstwo jest w tym świecie, ale obywatelstwo chrześcijanina jest w niebie; ich oręż w walce jest cielesne i jedynie ciało potrafi zniszczyć, ale oręż chrześcijanina jest duchowe, przeciw twierdzom diabelskim. Światowi są uzbrojeni w stal i żelazo, ale chrześcijanin jest uzbrojony w zbroję Bożą, z prawdą, sprawiedliwością, pokojem, wiarą, zbawieniem i Słowem Boga. W skrócie, jak w myśli Chrystusowej co do nas, tak w myśli członków ciała Chrystusa niech to stanie się przez Niego we wszystkim, aby nie było podziału w ciele poprzez które zostanie zniszczone. Albowiem każde królestwo rozdwojone w sobie, upadnie. Otóż skoro Chrystus jest takim jak o Nim napisano, Jego członki muszą być takie same, aby Jego ciało mogło pozostać kompletne i zespojone dla swego własnego rozwoju i zbudowania.

Siódmy: Przysięgi
Zgadzamy się, jak następuje, co do przysiąg: Przysięga jest potwierdzeniem pomiędzy tymi, którzy się spierają czy składają sobie obietnice. W prawie nakazano, by czynić je w Bożym Imieniu, ale tylko w prawdzie, nie fałszywie. Chrystus, który uczy doskonałości prawa, zakazuje wszelkich przysiąg Swoim, czy to prawdziwych czy fałszywych – ani na niebo, ani na ziemię, ani na Jeruzalem, ani n a nasze głowy – i to z tego powodu, który zaraz po tym przedstawia – albowiem nie możemy uczynić uczynić nawet jednego włosa białym lub czarnym. A więc widzicie, dlatego przysięganie jest zabronione: nie możemy wypełnić tego, co obiecujemy, kiedy przysięgamy, ponieważ nie możemy zmienić najmniejszych rzeczy w nas.

Teraz, są tacy, którzy nie dają wiary prostym przykazaniom Boga, ale kwestionują je tym pytaniem: dobrze więc, czyż Bóg nie przysięgał Abrahamowi na samego siebie (skoro był Bogiem), kiedy obiecywał mu, że będzie z nim i będzie mu Bogiem, jeśli zachowywać będzie Jego przykazania – dlaczego więc ja również nie powinienem przysięgać, kiedy coś komuś obiecuję? Odpowiedź:

Słuchaj, co Pismo mówi: Bóg, chcąc wyraźniej dowieść dziedzicom obietnicy niewzruszoności swego postanowienia, poręczył je przysięgą, abyśmy przez dwa niewzruszone wydarzenia, (w których niemożliwą jest rzeczą, by Bóg kłamał), my, którzy ocaleliśmy, mieli mocną zachętę. Zwróćmy uwagę na sens Pisma: To, czego Bóg tobie zakazuje, On ma moc uczynić, ponieważ wszystko dla Niego jest możliwe. Bóg złożył przysięgę Abrahamowi, mówi Pismo, aby pokazać niewzruszoność swego postanowienia. Czyli, nikt nie jest w stanie sprzeciwić się czy zmienić Jego woli; dlatego może dotrzymać przysięgi. Ale my nie możemy niczego, jak powiedział Chrystus, aby dochować czy wykonać przysięgi; nie powinniśmy przysięgać.

Następnie inni jeszcze mówią następująco: nie jest to zakazane, aby przysięgać w Nowym Testamencie, kiedy jest to wprost nakazane w Starym, ale jest zakazane jedynie przysięganie na niebo, ziemię, Jeruzalem, i nasze głowy. Odpowiedź: słuchaj Pisma. Ten, kto przysięga na niebo, przysięga na Boży tron, i Tego, który na nim siedzi. Zauważ: jest to zakazane, by przysięgać na niebo, które jest tylko tronem Boga; o ileż więcej jest to zakazane, by przysięgać na Boga Samego! Głupcy i ślepcy, co jest większe, tron, czy ten, który na nim siedzi?

Dalej niektórzy powiadają, ponieważ zło jest obecnie w świecie, ponieważ człowiek potrzebuje Boga dla prawdy, dlatego też apostołowie Piotr i Paweł przysięgali. Odpowiedź: Paweł i Piotr tylko świadczyli o tym, co Bóg obiecał Abrahamowi przez przysięgę. Sami niczego nie obiecywali, jak ich przykład jasno pokazuje. Składanie świadectwa i przysięganie to dwie różne rzeczy. Albowiem kiedy osoba przysięga, przede wszystkim obiecuje rzeczy przyszłe, jak Chrystus był obiecany Abrahamowi, Którego długo potem otrzymaliśmy. Ale kiedy osoba składa świadectwo mówi o teraźniejszości, dobrej czy złej, jak Symeon mówił Marii o Chrystusie i składał świadectwo: oto Ten przeznaczony jest, aby przezeń wielu upadło i powstało w Izraelu i aby był znakiem, któremu się sprzeciwiać będą.

Chrystus również nauczał nas w ten sam sposób, kiedy powiedział: niechaj więc mowa wasza będzie: Tak – tak, nie – nie, bo co ponadto jest, przychodzi od złego. Mówi, niech wasza mowa czy słowo będzie tak i nie. Kiedy ktoś nie chce tego pojąć, pozostaje na to zamknięty. Chrystus jest prostym tak albo nie, i wszyscy ci, którzy szukają Go w prostocie zrozumieją Jego Słowo. Amen.

Zakończenie
Drodzy bracia i siostry w Panu: te są artykuły pewnych braci, którzy dotąd byli w błędzie i którym nie udawało się zgodzić w prawdziwym poznaniu, tak że wiele słabszych sumień zostało zaniepokojonych, przyczyniając się Imieniu Bożemu do ujmy. Dlatego wielką była nasza potrzeba stania się jednym umysłem w Panu, co nastąpiło. Bogu niech będzie cześć i chwała!

Teraz, skoro tak dobrze zrozumieliście wolę Bożą, która stała się znana wam przez nas, jest to dla was konieczne by zyskiwać w wytrwałości, bez przeszkadzania, poznawalna wolę Boga. Wiecie przecież dobrze, co sługa, który świadomie zgrzeszył, usłyszał jako swą zapłatę.

Wszystko, co niechcący uczyniliście i wyznaliście jako dzieło złego jest wam przebaczone przez modlitwę z wiarą, którą składamy za was w naszym zgromadzeniu za wszystkie nasze niedostatki i winy. Przez łaskawe przebaczenia Boże, poprzez krew Jezusa Chrystusa, Amen.

Pilnujcie tych wszystkich, którzy nie chodzą zgodnie z prostotą bożej prawdy która jest ujęta w tym liście od naszego zgromadzenia, aby każdy pośród nas był prowadzony przez zasadę wydalenia i przez to powstrzymywał dochodzenie do nas fałszywych braci i sióstr.

Usuńcie spośród was to, co jest złe a Pan będzie waszym Bogiem a wy Jego synami i córkami.

Drodzy bracia, pamiętajcie co Paweł nakazuje Tymoteuszowi, kiedy mówi, że objawiła się łaska Boża, przynosząca zbawienie wszystkim ludziom, nauczając nas, abyśmy wyrzekli się bezbożności i światowych pożądliwości i na tym doczesnym świecie wstrzemięźliwie, sprawiedliwie i pobożnie żyli, oczekując błogosławionej nadziei i objawienia chwały wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Chrystusa Jezusa; Który dał samego siebie za nas, aby nas wykupić od wszelkiej nieprawości i oczyścić sobie lud na własność, gorliwy w dobrych uczynkach. Myślcie o tym i doświadczajcie przez to siebie, a Bóg pokoju będzie z wami.

Niech Imię Boże będzie uświęcone na wieki i wielce wywyższone, Amen. Niech Pan da wam Swój pokój, Amen.

Akta Schleitheim na Granicy, [Kanton Schaffhausen, Szwajcaria], w dniu Mateusza, luty Anno 1527.