Po co w ogóle te podziały w chrześcijaństwie. Czy nie wystarczy przestrzegać X przykazań?

M. Wichary

Taka opinia zdradza dwie prawdy o osobie, która ją wypowiada.

Po pierwsze, iż uważa ona, iż sednem religii jest etyka, czyli określony sposób zachowania, sprowadzający się do zasad typu „nie czyń drugiemu co tobie niemiłe”, czy „kochaj bliźniego swego jak siebie samego.” Innymi słowy, sednem wiary w Boga jest człowiek. Taka osoba chętnie zaakceptuje wiarę innych w Boga, a nawet sama może w jakiś ogólny sposób w Niego wierzyć, dopóki wszystko kręci się wokół człowieka – jego dobra, stanu, znaczenia, wartości, woli, dobrobytu, itp.

Po drugie, iż nie zna X przykazań. (Czasem w roli owych X przykazań występuje np. Przykazanie Miłości lub Kazanie na Górze. Nie ma to jednak większego znaczenia. Ta osoba również ich nie zna, o czym za chwilę). Dlaczego?

Przykazania bowiem rozpoczynają się od określenia zasad relacji do Boga:

• nie będziesz miał innych Bógów obok mnie (Przykazanie I). Ciężko to sprowadzić do etyki międzyludzkiej.

• Nie będzesz czynił posągów ani nie będziesz się im kłaniał (Przykazanie II – jeśli Cię to dziwi, kliknij tutaj). Znów: jak to wpływa na moją relcje do bliźniego?

• Nie wymawiaj Imienia Pana, Boga twojego nadaremno (Przykazanie III). To już w ogóle z perspektywy międzyludzkiej dziwactwo jakieś. Co to komu szkodzi?  

• Pamiętaj o dniu sabatu, aby go święcić (Przykazanie IV). To akurat jakoś społecznie można wyjaśnić, ale wtórnie.

Wszystkie one skupiają się na relacji wertykalnej (Bóg-człowiek), nie horyzontalnej (człowiek-człowiek). Podobnie wspomniane wyżej przykazanie miłości (największe przykazanie zdaniem Jezusa Chrystusa): NAJPIERW odnosi człowieka wobec Boga („Będziesz miłował Boga całym sercem swoim, całą myślą swoją, ze wszystkich sił swoich”, np. Mt 22:37), i dopiero potem do człowieka. Kazanie na Górze również skupia nas na Bogu (np. ucząc o modlitwie czy poście w ukryciu). Poza tym, to zestaw praw tak radykalnych, że nikt w zasadzie nie jest im w stanie sprostać. Twierdzenie, że „to wystarczy” jest równie sensowne co twierdzenie, iż „wystarczy być jak Jezus” lub „wystarczy nie grzeszyć”; nie daje tego, co obiecuje, stawiając przed nami nieosiągalny wzorzec.

Podsumowując: chrześcijaństwo to po pierwsze i niezbywalnie etyka wertykalna (właściwa relacja Bóg-człowiek), a dopiero później, wtórnie, skutkiem owej pierwotnej, właściwa relacja horyzontalna (człowiek-człowiek). Redukcja chrześcijaństwa do samej etyki międzyludzkiej jest po prostu błędem, wynikającym albo z niewiary w Boga (zazwyczaj), albo ignorancji (niestety równie częste).  Albo politycznej poprawności, w świetle której owa pierwsza relacja jest nieistotna, zabobonna, dzieląca. Religia we współczesnym pluralistycznym świecie jest świadomie redukowana i reinterpretowana do życzliwości międzyludzkiej – wszelka inna funkcja dla zagubionych światopoglądowo i religijnie społeczeństw jest ryzykowna.

Skoro jednak owa relacja Bóg-człowiek jest podstawową troską chrześcijanina, nie można sporów o jej charakter trywializować i wskazywać na relacje międzyludzkie jako ważniejsze i bardziej podstawowe. Podziały (te istotne, dotyczące natury Boga i człowieka, oraz sposobu zbawienia) w chrześcijaństwie wynikają z różnego zrozumenia owej podstawowej relacji – a więc są jak najbardziej uzsadnione (Dobrze jest przecież kłócić się o rzeczy ważne. Lepiej walczyć o prawdę i zbawienie niż pieniądze, ropę, władzę). Mówi o tym zarówno X przykazań, Największe Przykazanie jak i Kazanie na Górze. W związku z czym błędem jest kontrastowanie owych wielkich zasad z istotą owych sporów, bowiem raczej je uzasadniają, niż im się przeciwstawiają.

Powiedziawszy to wszystko należy się cieszyć, że dyskusje o owych sprawach nie sa obecnie prowadzone mieczem.